حسین قلع ریز:سیدابراهیم رییسی در نخستین سفر دوران ریاست جمهوری اش به اصفهان در نشست خبری با اصحاب، زاینده رود، آب و خشکی تالاب بین المللی گاوخونی را مهمترین مشکلات استان و اولویت دولت در رفع آن دانست و افزود: در بازدید از روستاها و مناطق شرق اصفهان مردم نگران آب آشامیدنی و کشاورزی بودند و  ما حل این مشکل را دنبال می کنیم. وی یادآور شد :وزیر نیرو از ابتدای کار بر روی این موضوع متمرکز شده و طرح جامع را آماده کرده که مراحل پایانی را می گذراند؛ طرحی که عدالت در توزیع آب و اجرای قانون پیش بینی و مورد توجه قرار گرفته است.

به راستی احیای زاینده رود به عنوان رودخانه دایمی فلات مرکزی ایران به چند برنامه جامع یا کامل نیاز دارد؟یک مساله مشخص، در تمامی تئوری ها و  نظریه ها راهکارهای یکسان یا شبیه به هم را دارد ولی در موضوع رودخانه زاینده رود گویا راهکارهای مشخص به زیر میز و  فرصت سوزی و فضای ابهام آمیز به روی میز منتقل شده است. به گفته اقتصاددان نهادگرا، در فضای غبارآلوده حرکت کردن منجر به از دست رفتن زمان و سرمایه می شود.  

تئوری بازی‌ها (Theory Game)رهیافتی مناسب برای تحلیل مناقشه و رفتارهای غیرهمکارانه ذی‌نفعان بوده و برای ارایه راهکار در شرایط تضاد منافع کارآمد است. این تئوری  روشی برای تصمیم گیری شرایطی است که در آن هر گونه اقدام تصمیم گیران ممکن است بر سود و زیان تصمیم گیرنده دیگر اثر بگذارد. منظور از حل این مسایل ارایه راهکار برای انتخاب استراتژی های مناسب توسط هر یک از بازیکنان است به گونه ای که سودمندی هر دو فرد یا منطقه  در ازای انجام هر دو بازی ماکزیمم گردد. بر مبنای این تئوری می توان  مساله زاینده رود را  مورد تجزیه و تحلیل قرار داد و راه برون رفت از آنرا به تصمیم سازان ارایه کرد. 

در موضوع زاینده رود اجرای قوانین معطل مانده باعث شده که برخی از ذینفعان (دولت) از حد تعادل خود گذشته و از نقطه زینی یا تعادل مساله همه طرفها دور شوند. زاینده رود را علیرغم ادعایی که می شود، فقط خشکسالی خشک نکرد، زاینده رود را بارگذاری غیراصولی در زمینه صنعت، انتقال و توسعه کشاورزی و باغداری خشک کرد.

زاینده رود یک پیکره واحد است، از دامنه های زاگرس تا  گاوخونی و در طول قرون گذشته همواره مسیری مشخص و معین داشته  است. ولی دولتها و بخشی از مردم در طی چند دهه گذشته با برهم زدن تعادل این رودخانه زمینه خشکی  آنرا فراهم ساختند. وجود نداشتن نقطه زینی(تعادل) در نظریه بازی ها باعث حل نشدن مساله می شود. در موضوع زاینده رود، سهم دولت از آب زاینده رود تنها محدود به آورد تونل دوم کوهرنگ و تونل چشمه لنگان می باشد که کمتر از ۲۵ درصد آب زاینده رود است. در حال حاضر بیش از ۵۰ درصد آب زاینده رود را دولت به طرح های صنعتی، انتقال،شرب و کشاورزی اختصاص داده است.

افزایش جمعیت شهرها، انتقال آب از پیکره نیمه جان زاینده رود به خارج از حوضه آبریز، بیشنیه مصرفی را به وجود آورده که نه تنها جایگزین برای آن  ایجاد نشده بلکه شاهد کمینه  منابع آب در طول مسیر و به دنبال آن خشکی رودخانه  هستیم. سیاست هایی که دو سوم رودخانه زاینده رود را خشک کرد، بالقوه استعداد آنرا دارد که تمامی آنرا بخشکاند.

دولت سیزدهم چنانچه برای احیای رودخانه زاینده رود مصمم است ابتدا باید قانون اصلی نظریه بازی ها را رعایت کند و آن التزام به قوانین و مصوبه های موجود در ارتباط با زاینده رود است. مدیریت واحد حوضه رودخانه زاینده رود و توقف انتقال های موجود از زاینده رود یا تامین تعهدات دولت به زاینده رود و توقف فعالیت هایی که منجر به کاهش آورد رودخانه و اصلاح روش های آبخیزداری متداول در بالای سد زاینده رود می شود می تواند گامی در راستای حل مساله باشد. جبران بیشنیه بارگذاری یا با کاهش آن یا جبران از سایر منابع می تواند نقطه زینی یا تعادل مساله را برای این رودخانه مشخص کند و به حاصل جمع صفر برساند.